Unijna dyrektywa w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937) została przyjęta 23 października 2019 r. Każde z państw członkowskich ma czas na wdrożenie dyrektywy do 17 grudnia 2021 roku i to od ustaw w poszczególnych krajach zależeć będzie ostateczny kształt wymogów w zakresie ochrony sygnalistów.
Najprostszym sposobem jest wyznaczenie osoby z działu HR (lub odpowiedzialnej za HR, jeśli firma nie ma osobnego działu) jako odpowiedzialnej za organizację kanałów przyjmowania zgłoszeń oraz następnie – ich rozpatrywania. Takie działanie wymaga od organizacji przeszkolenia obecnego pracownika oraz wygospodarowania części jego czasu pracy na zajmowanie się zgłoszeniami, bądź też zatrudnienie zupełnie nowej osoby.
Zapisy unijnej dyrektywy o ochronie sygnalistów mają wejść w życie w krajach członkowskich 17 grudnia 2021 r. Projekt polskiej ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa przechodzi właśnie ścieżkę legislacyjną.
Do niedawna sygnaliści byli w Polsce utożsamiani z donosicielami lub kapusiami. Jest to spowodowane naleciałościami historycznymi, czyli skojarzeniem z osobami współpracującymi z komunistycznymi organami państwa. Konotacja takie zdarzają się również współcześnie.
Posiadając wiedzę na temat naruszenia prawa w firmie, przedsiębiorcy mogą w poufny sposób wyeliminować nieprawidłowości. W niektórych sytuacjach pracodawca nie będzie miał kontroli nad sposobem zajęcia się zgłoszeniem – na przykład, jeśli zgłoszenie zostanie przekazane urzędowym, czyli tzw. „zewnętrznym” kanałem komunikacji.
Jednym z największych problemów w programach przyjmowania zgłoszeń od sygnalistów jest fakt, że nie wszystkie zgłoszenia są prawdziwe. Zdarzają się one częściej w przypadku zgłoszeń anonimowych, gdy osoba zgłaszająca nie obawia się konsekwencji wskazania nieprawdziwych informacji.
Wdrożenie wewnętrznych kanałów komunikacji do zgłaszania naruszeń prawa można rozpatrywać wieloaspektowo. W kontekście employer brandingu pozwala ono na budowanie wizerunku firmy transparentnej i otwartej na opinie oraz sugestie pracowników. Transparentność w biznesie oznacza jawność działań danej firmy.
Wybór aplikacji dla sygnalistów oraz właściwych kanałów komunikacji to główne wyzwanie wprowadzone dla przedsiębiorców przez nowe przepisy. Firmy powinny dokładnie przeanalizować swoje potrzeby i zastosować odpowiednie rozwiązania.
Sygnaliści mogą zgłaszać różnego rodzaju nieprawidłowości oraz naruszenia prawa. Każde zgłoszenie będzie na pewno wymagało indywidualnego podejścia. Ale czy do obsługi każdego zgłoszenia konieczne będzie wsparcie prawnika?
Jak zmienić spojrzenie na osobę sygnalisty i sprawić, by osoby zgłaszające nieprawidłowości pozbyły się lęku przed ostracyzmem w miejscu pracy? Jest kilka podstawowych kroków, o których każda firma powinna pamiętać.
